Wat is vitaliteit eigenlijk?
Als je Jan met de pet vraagt wat hij onder vitaliteit verstaat, krijg je
waarschijnlijk een antwoord als: “Dat je geen kroketten meer mag
eten.”, of: “Dat je minder moet gamen en eerder naar bed moet.”
De antwoorden zullen vaak in de richting gaan van bewegen, eten,
roken, slapen en alcohol. Fysieke zaken.
Het goede nieuws is dat de antwoorden juist zijn, alleen nog niet
volledig. In de context van vitaliteit zijn meer aspecten dan het fysieke
aspect belangrijk. Vitaliteit beschrijft het welzijn in samenhang van
lichaam, geest, zingeving en omgeving.
In grote lijnen beslaan de vijf aspecten van vitaliteit het
volgende:
Het vitalogische aspect
Het vitalogische aspect beschrijft in algemene zin hoe we ons voelen en
hoe we ons willen voelen. Hoe vitaal vind jij jezelf en wat zou je willen
veranderen? Heb je ergens last van? Zijn er concrete problemen en kun
je zaken benoemen die heel goed gaan? Wat zou je willen verbeteren?
Waar wil je meer van?
Jouw vitaliteit is het resultaat van welzijn op diverse gebieden of
aspecten. Welzijn mag je best vertalen naar vitaliteit. Wat jij wil, het
gaat om jouw welzijn (vitaliteit).
Het fysiologische aspect
Het fysiologische aspect komt het dichtst in de buurt van wat de meeste
mensen denken wat vitaliteit betekent. Hier bespreken we lichamelijke
onderdelen zoals slapen, eten en bewegen. Dit aspect gaat over lichaam
en lifestyle.
Het psychologische aspect
In het psychologische aspect zitten mentale zaken, zoals stress, piekeren
en ontspannen. Hoe voel jij je in je hoofd? Is het mistig of fris? Schijnt
de zon of is er schaduw? We onderzoeken hoe jij je voelt en hoe je je wil
voelen. Het gaat over je mindset en je persoonlijkheid. Hoe kunnen we
dat wat goed gaat, vinden en vergroten?
Het ecologische aspect
Het ecologische aspect gaat over je omgeving. Wat voor rol speelt deze
bij je vitaliteit. Hoe vaak zit je voor de derde ronde in de voetbalkantine?
Staat de frituur altijd klaar in de bijkeuken en zijn veel mensen in jouw
omgeving te zwaar?
Krijg je steun bij je pogingen om af te vallen of heb je het gevoel er
alleen voor te staan? Drinken en roken er veel vrienden op feestjes of
sporten jullie samen? Hoe kan jij jouw welzijn optimaliseren in jouw
omgeving? Moet je misschien je omgeving aanpassen om te kunnen zijn
wie je wil zijn?
Het filosofische aspect
Het filosofische aspect gaat over zingeving. Doe je wat je wil doen? Ben
je wie je wil zijn? Weet je wat je wil en doe je dat ook? Wat vind je
belangrijk en wat drijft je? Wat zijn je talenten en drijfveren?
Dit aspect heeft met werk en privé te maken. Vaak zien we dat werk een
grote invloed heeft, zowel positief als negatief. Als je werk hebt dat bij
je past, bij je drijfveren en talenten, geeft dit energie en kan je de hele
wereld aan.
Als je leegloopt op je werk, wat kan je dan meer doen om energie te
krijgen?
Deze vijf aspecten vormen jouw vitaliteit. Daar zoomen we [in mijn boek] verder op in.
In begrijpelijke taal, zodat jij de regie kan nemen om je welzijn per
aspect te verbeteren. Misschien kom je erachter dat het met jouw
vitaliteit al prima gesteld is. Dat zou fijn zijn! In dat geval kan je kijken
waar het nog een beetje beter kan of hoe je jouw manier van vitaal zijn
kan gebruiken om anderen te helpen.
Bovenstaande tekst is een bewerking van tekst uit mijn boek ‘Vitaliteit voor IT’ers en andere hoofddenkers.’